Bài viết dưới đây Thuonghieuviet gửi tới bạn đọc Sơ Đồ Tư Duy Duyên Hải Nam Trung Bộ đầy đủ và chi tiết nhất. Mời bạn đọc cùng theo dõi!
Nội Dung Sơ Đồ Tư Duy Duyên Hải Nam Trung Bộ
Vùng duyên hải Nam Trung Bộ – Địa lý, lịch sử và du lịch
Vùng duyên hải Nam Trung Bộ là một trong những vùng địa lý của Việt Nam, nằm ở phía nam của Trung Bộ, ven biển Đông. Vùng này gồm 8 tỉnh và thành phố, là Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận và Bình Thuận.
Vùng duyên hải Nam Trung Bộ có diện tích 44.378 km², dân số 9.185.300 người (năm 2015), chiếm 5% diện tích và 10% dân số cả nước. Vùng này có vị trí địa lý và kinh tế quan trọng, là cửa ngõ của Tây Nguyên và Đông Nam Bộ ra biển, là nơi có nhiều di sản văn hóa và danh lam thắng cảnh nổi tiếng.
Địa lý
Vùng duyên hải Nam Trung Bộ là dải đất hẹp ngang hình cong, hướng ra biển, trải dài gần 6 vĩ độ từ 10°33’ đến 16°B (kéo dài từ Đà Nẵng đến Bình Thuận). Phía Tây là Tây Nguyên, Lào; phía Đông là vùng biển rộng với quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa; phía Bắc giáp Bắc Trung Bộ, phía Nam giáp Đông Nam Bộ2.
Vùng này có địa hình đa dạng, gồm các loại như: đồi núi thấp, đồng bằng ven biển, bán đảo và các hòn đảo. Đồi núi thấp chiếm phần lớn diện tích vùng, có độ cao trung bình từ 200-500 m. Các dãy núi chạy theo hướng Tây Bắc – Đông Nam, tạo thành các thung lũng song song.
Các dãy núi quan trọng như: Dãy Trường Sơn (hay Dãy Annamit), Dãy Hải Vân – Ngọc Linh – Chư Yang Sin. Các ngọn núi cao nhất vùng là: Ngọc Linh (2.598 m), Chư Yang Sin (2.442 m), Hòn Giao (1.648 m), Hòn Ba (1.578 m)
Đồng bằng ven biển là nơi tập trung dân cư và hoạt động kinh tế của vùng. Đồng bằng có diện tích nhỏ, chiếm khoảng 10% diện tích vùng. Các đồng bằng quan trọng như: Đồng bằng sông Thu Bồn – sông Vu Gia (Quảng Nam), Đồng bằng sông Trà Khúc – sông Vệ (Quảng Ngãi), Đồng bằng sông Côn – sông Lai Giang (Bình Định), Đồng bằng sông Ba – sông Cái (Phú Yên), Đồng bằng sông Cái – sông Nha Trang (Khánh Hòa).
Bán đảo và các hòn đảo là những điểm thu hút du khách bởi cảnh quan thiên nhiên và biển xanh. Các bán đảo nổi bật như: Bán đảo Sơn Trà (Đà Nẵng), Bán đảo Đại Lãnh (Phú Yên), Bán đảo Cam Ranh (Khánh Hòa), Bán đảo Mũi Né (Bình Thuận). Các hòn đảo quan trọng như: Hòn Ngọc (Nha Trang), Hòn Tằm (Nha Trang), Hòn Mun (Nha Trang), Hòn Ông (Nha Trang), Hòn Lao (Cù Lao Chàm, Quảng Nam), Hòn Lý Sơn (Quảng Ngãi).
Vùng duyên hải Nam Trung Bộ có khí hậu nhiệt đới gió mùa, có hai mùa rõ rệt: mùa khô và mùa mưa. Mùa khô kéo dài từ tháng 1 đến tháng 8, mùa mưa kéo dài từ tháng 9 đến tháng 12. Nhiệt độ trung bình năm từ 24-28°C, cao nhất vào tháng 5-6, thấp nhất vào tháng 12-1. Lượng mưa trung bình năm từ 1.500-2.500 mm, cao nhất vào tháng 10-11, thấp nhất vào tháng 3-4. Vùng này cũng thường xuyên chịu ảnh hưởng của các cơn bão và lũ lụt.
Vùng duyên hải Nam Trung Bộ có nhiều nguồn tài nguyên thiên nhiên quý giá, góp phần phát triển kinh tế và du lịch của vùng. Các nguồn tài nguyên chính gồm: tài nguyên biển, tài nguyên khoáng sản, tài nguyên sinh vật và tài nguyên du lịch.
Tài nguyên biển bao gồm các loại như: diện tích biển, chiều dài bờ biển, vịnh, bán đảo, hòn đảo, cửa sông, cảng biển, lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế. Vùng duyên hải Nam Trung Bộ có diện tích biển khoảng 150.000 km², chiều dài bờ biển khoảng 1.400 km. Các vịnh lớn như: Vịnh Đà Nẵng, Vịnh Quy Nhơn, Vịnh Cam Ranh, Vịnh Nha Trang.
Các cửa sông quan trọng như: Cửa sông Thu Bồn – Vu Gia, Cửa sông Trà Khúc – Vệ, Cửa sông Ba – Cái. Các cảng biển chính như: Cảng Tiên Sa (Đà Nẵng), Cảng Kỳ Hà (Quảng Nam), Cảng Dung Quất (Quảng Ngãi), Cảng Quy Nhơn (Bình Định), Cảng Vũng Rô (Phú Yên), Cảng Nha Trang (Khánh Hòa), Cảng Cam Ranh (Khánh Hòa), Cảng Phan Thiết (Bình Thuận). Tài nguyên biển giúp vùng này phát triển các ngành như: thủy sản, dầu khí, giao thông vận tải, du lịch.
Tài nguyên khoáng sản bao gồm các loại như: dầu khí, than đá, titan, vàng, bạc, đồng, sắt, apatit, kaolin, than bùn… Vùng duyên hải Nam Trung Bộ có nhiều mỏ dầu khí trên biển và trên đất liền. Các mỏ dầu khí lớn như: Mỏ Bạch Hổ, Mỏ Rồng, Mỏ Cá Voi Xanh, Mỏ Phương Đông, Mỏ Phương Nam, Mỏ Dung Quất… Các mỏ than đá quan trọng như: Mỏ Nông Sơn (Quảng Nam), Mỏ Quảng Ninh (Quảng Bình).
Các mỏ titan lớn như: Mỏ Bình Thuận, Mỏ Bình Định. Các mỏ vàng, bạc, đồng, sắt… phân bố ở nhiều địa phương như: Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Khánh Hòa… Tài nguyên khoáng sản giúp vùng này phát triển các ngành như: hóa dầu, nhiệt điện, xi măng, gốm sứ, kim loại.
Tài nguyên sinh vật bao gồm các loại như: rừng, đất canh tác, thực vật, động vật. Vùng duyên hải Nam Trung Bộ có diện tích rừng khoảng 2.000.000 ha, chiếm 45% diện tích vùng. Các loại rừng chủ yếu là: rừng ngập mặn, rừng phi lao, rừng thường xanh nhiệt đới. Các khu bảo tồn thiên nhiên quan trọng như: Khu bảo tồn thiên nhiên Sơn Trà (Đà Nẵng), Khu bảo tồn thiên nhiên Ngọc Linh (Quảng Nam – Kon Tum), Khu bảo tồn thiên nhiên Chư Mom Ray (Kon Tum – Gia Lai), Khu bảo tồn thiên nhiên Hòn Bà (Khánh Hòa).
Vùng này có nhiều loài thực vật và động vật quý hiếm và đặc hữu như: cây ngọc linh, cây sâm ngọc linh, cây cà gai leo, cây dầu gió…; linh dương sao, khỉ đầu chó, khỉ đầu vàng, voọc chà vá chân xám… Tài nguyên sinh vật giúp vùng này phát triển các ngành như: lâm nghiệp, nông nghiệp, y dược.
Tài nguyên du lịch bao gồm các loại như: danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử – văn hóa – tôn giáo, các lễ hội truyền thống. Vùng duyên hải Nam Trung Bộ có nhiều danh lam thắng cảnh thu hút du khách trong và ngoài nước như: Bãi biển Non Nước (Đà Nẵng), Bãi biển Cửa Đại (Quảng Nam), Bãi biển Sa Huỳnh (Quảng Ngãi), Bãi biển Kỳ Co (Bình Định), Bãi biển Ghềnh Ráng (Bình Định), Bãi biển Xuân Đài (Phú Yên), Bãi biển Nha Trang (Khánh Hòa), Bãi biển Cam Ranh (Khánh Hòa), Bãi biển Mũi Né (Bình Thuận)…; Thác Pongour (Lâm Đồng), Thác Dray Nur (Đắk Lắk), Thác Yang Bay (Khánh Hòa), Thác Suối Tiên (Bình Thuận)…; Hang Sơn Đoòng (Quảng Bình), Hang Phong Nha – Kẻ Bàng (Quảng Bình), Hang Thiên Đường (Quảng Bình), Hang Én (Quảng Bình)…; Núi Ngọc Linh (Quảng Nam – Kon Tum), Núi Bà Đen (Tây Ninh), Núi Bà Hồ (Khánh Hòa), Núi Tà Cú (Bình Thuận)…
Vùng duyên hải Nam Trung Bộ cũng có nhiều di tích lịch sử – văn hóa – tôn giáo ghi dấu ấn của các thời kỳ và các dân tộc như: Phố cổ Hội An (Quảng Nam), Thành cổ Quảng Trị (Quảng Trị), Di tích Mỹ Sơn (Quảng Nam), Di tích Chăm Pa (Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận)…; Lăng Minh Mạng (Thừa Thiên Huế), Lăng Khải Định (Thừa Thiên Huế), Lăng Tự Đức (Thừa Thiên Huế), Lăng Bảo Đại (Khánh Hòa)…; Chùa Linh Ứng (Đà Nẵng), Chùa Long Sơn (Nha Trang), Chùa Linh Sơn (Phan Thiết), Chùa Linh Quy Pháp Ấn (Lâm Đồng)…
Vùng duyên hải Nam Trung Bộ còn có nhiều lễ hội truyền thống phong phú và đặc sắc như: Lễ hội Cầu Ngư (Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa…), Lễ hội Cầu An (Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định…), Lễ hội Thanh Minh (Đà Nẵng, Quảng Nam…), Lễ hội Giỗ Tổ Hùng Vương (Tây Ninh, Bình Phước…), Lễ hội Chọm Thượng Ngàn (Kon Tum, Gia Lai…), Lễ hội Gò Công (Tây Ninh)…
Lịch sử
Vùng duyên hải Nam Trung Bộ có lịch sử lâu đời và giàu truyền thống. Vùng này từng là nơi sinh sống của các bộ tộc người Việt cổ như: bộ Ô Lâu, bộ Lạc Việt, bộ Âu Việt. Vùng này cũng từng là nơi phát triển của văn hóa Sa Huỳnh và vương quốc Chăm Pa.
Vào thời kỳ đầu của lịch sử Việt Nam, vùng duyên hải Nam Trung Bộ thuộc phạm vi của nước Văn Lang. Sau đó, vùng này trở thành một phần của nước Âu Lạc do An Dương Vương lập ra. Khi nước Âu Lạc bị nhà Triệu xâm chiếm vào năm 179 TCN, vùng này được chia làm hai quận: Quận Cửu Chân và Quận Nhật Nam.
Trong thời kỳ phong kiến Việt Nam, vùng duyên hải Nam Trung Bộ là một vùng biên giới quan trọng giữa hai quốc gia Việt Nam và Chăm Pa. Vùng này từng chứng kiến nhiều cuộc chiến tranh giữa hai bên. Các cuộc chiến tranh quan trọng như: Chiến tranh Lý – Chăm (thế kỷ XI – XIII), Chiến tranh Trần – Chăm (thế kỷ XIII – XIV), Chiến tranh Hồ – Chăm (thế kỷ XV), Chiến tranh Lê – Chăm (thế kỷ XV – XVI), Chiến tranh Nguyễn – Chăm (thế kỷ XVII – XIX). Sau nhiều lần đánh chiếm và thất bại, vương quốc Chăm Pa dần suy yếu và tan rã. Vùng duyên hải Nam Trung Bộ dần được sáp nhập vào lãnh thổ Việt Nam.
Trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp và Mỹ, vùng duyên hải Nam Trung Bộ là một trong những chiến trường quan trọng và khốc liệt nhất. Vùng này từng chứng kiến nhiều trận đánh lịch sử như: Trận Điện Biên Phủ (1954), Trận Đà Nẵng (1965), Trận Khe Sanh (1968), Trận Huế (1968), Trận Quảng Trị (1972), Trận Xuân Lộc (1975)… Vùng này cũng là nơi sinh ra nhiều anh hùng, liệt sĩ và nhà cách mạng nổi tiếng như: Nguyễn Thị Định, Nguyễn Thị Minh Khai, Nguyễn Thái Bình, Nguyễn Văn Trỗi, Nguyễn Văn Linh…
Sau khi đất nước thống nhất, vùng duyên hải Nam Trung Bộ đã có nhiều bước phát triển về kinh tế, xã hội, văn hóa. Vùng này đã trở thành một trong những vùng kinh tế trọng điểm của cả nước, có nhiều thành phố lớn và hiện đại như: Đà Nẵng, Nha Trang, Phan Thiết… Vùng này cũng đã gìn giữ và phát huy được nhiều giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc sinh sống ở đây.
Du lịch
Vùng duyên hải Nam Trung Bộ là một trong những điểm đến hấp dẫn của du khách trong và ngoài nước. Vùng này có nhiều điều kiện thuận lợi cho du lịch như: khí hậu ôn hoà, biển xanh cát trắng, rừng núi hùng vĩ, di tích lịch sử – văn hóa – tôn giáo đa dạng, ẩm thực phong phú, con người hiếu khách…
Du lịch vùng duyên hải Nam Trung Bộ có thể chia làm các loại như: du lịch biển, du lịch sinh thái, du lịch văn hóa, du lịch lịch sử…
Du lịch biển là loại du lịch phổ biến và thu hút nhất ở vùng này. Du khách có thể tận hưởng những bãi biển đẹp và sạch như: Non Nước, Cửa Đại, Sa Huỳnh, Kỳ Co, Ghềnh Ráng, Xuân Đài, Nha Trang, Cam Ranh, Mũi Né… Du khách cũng có thể tham gia các hoạt động giải trí và thể thao trên biển như: tắm biển, tắm nắng, chèo thuyền kayak, lướt sóng, lặn biển ngắm san hô… Du khách còn có thể ghé thăm các bán đảo và các hòn đảo xinh đẹp như: Sơn Trà, Đại Lãnh, Cam Ranh, Mũi Né…; Hòn Ngọc, Hòn Tằm, Hòn Mun, Hòn Ông, Hòn Lao, Hòn Lý Sơn…
Du lịch sinh thái là loại du lịch thích hợp cho những du khách yêu thiên nhiên và muốn trải nghiệm cuộc sống gần gũi với thiên nhiên. Du khách có thể khám phá những khu bảo tồn thiên nhiên và các công viên quốc gia như: Sơn Trà, Ngọc Linh, Chư Mom Ray, Hòn Bà… Du khách cũng có thể chiêm ngưỡng những thác nước đẹp và hùng vĩ như: Pongour, Dray Nur, Yang Bay, Suối Tiên… Du khách còn có thể tham quan những hang động kỳ vĩ và bí ẩn như: Sơn Đoòng, Phong Nha – Kẻ Bàng, Thiên Đường, Hang Én… Du khách cũng có thể leo lên những ngọn núi cao và đẹp như: Ngọc Linh, Bà Đen, Bà Hồ, Tà Cú…
Du lịch văn hóa là loại du lịch phù hợp cho những du khách quan tâm đến văn hóa và nghệ thuật của các dân tộc ở vùng này. Du khách có thể tham quan các di tích văn hóa – tôn giáo của các dân tộc Việt, Chăm, Ê Đê, Gia Rai… như: Phố cổ Hội An, Thành cổ Quảng Trị, Di tích Mỹ Sơn, Di tích Chăm Pa…; Lăng Minh Mạng, Lăng Khải Định, Lăng Tự Đức, Lăng Bảo Đại…; Chùa Linh Ứng, Chùa Long Sơn, Chùa Linh Sơn, Chùa Linh Quy Pháp Ấn… Du khách cũng có thể thưởng thức các nghệ thuật truyền thống như: múa rối nước, ca trù, chầu văn, tuồng cổ…; múa lân sư rồng, múa bài bông, múa sạp…; múa rừng, múa giao duyên…
Du lịch lịch sử là loại du lịch dành cho những du khách muốn tìm hiểu về lịch sử và truyền thống của vùng này. Du khách có thể viếng thăm các di tích lịch sử liên quan đến các cuộc chiến tranh và các anh hùng liệt sĩ như: Điện Biên Phủ, Đà Nẵng, Khe Sanh, Huế, Quảng Trị, Xuân Lộc…; Nguyễn Thị Định, Nguyễn Thị Minh Khai, Nguyễn Thái Bình, Nguyễn Văn Trỗi, Nguyễn Văn Linh… Du khách cũng có thể dự các lễ hội truyền thống mang đậm bản sắc dân tộc như: Cầu Ngư, Cầu An, Thanh Minh, Giỗ Tổ Hùng Vương, Chọm Thượng Ngàn, Gò Công…
Bài viết trên là những chia sẻ của Thuonghieuviet về Sơ Đồ Tư Duy Duyên Hải Nam Trung Bộ. Hi vọng bài viết hữu ích với bạn.