Dấu gạch ngang là một dấu câu quen thuộc trong tiếng Việt, nhưng không phải ai cũng biết cách sử dụng chính xác và hiệu quả. Trong bài viết này, hãy cùng Thuonghieuviet tìm hiểu về công dụng, cách dùng và các bài tập về dấu gạch ngang lớp 4 để rèn luyện kỹ năng viết câu đúng và đẹp.
Công dụng của dấu gạch ngang- Bài Viết Về Dấu Gạch Ngang Lớp 4
Dấu gạch ngang có thể được dùng trong các trường hợp sau:
- Đặt giữa câu để chỉ ranh giới của thành phần chú thích trong câu. Ví dụ:
Cái đuôi dài – bộ phận khỏe nhất của con vật kinh khủng dùng để tấn công – đã bị trói xếp vào bên mạng sườn.
Hà Nội – thủ đô của Việt Nam – là một thành phố có nhiều di tích lịch sử và văn hóa.
- Đặt đầu câu để đánh dấu những lời đối thoại, lời nói trực tiếp của nhân vật. Ví dụ:
Cháu con ai? – Ông già hỏi tôi.
Thưa ông, cháu là con ông Thư. – Tôi trả lời.
Em có thích ăn kem không? – Anh hỏi em.
Có chứ, em rất thích ăn kem. – Em nói vui vẻ.
- Đặt ở đầu dòng để đánh dấu những thành phần liệt kê (các gạch đầu dòng). Ví dụ:
Trẻ em có bổn phận sau đây:
-Yêu quý, kính trọng, hiếu thảo với ông bà, cha mẹ.
-Kính trọng thầy giáo, cô giáo.
-Lễ phép với người lớn.
-Thương yêu em nhỏ, đoàn kết với bạn bè.
-Giúp đỡ người già yếu, người khuyết tật, tàn tật, người gặp hoàn cảnh khó khăn.
Đặt giữa hai, ba, bốn tên riêng để chỉ một liên danh. Ví dụ:
Việt Nam – Lào – Campuchia là ba nước anh em trong khu vực Đông Nam Á.
Hồ Chí Minh – Lê Duẩn – Trường Chinh là ba nhà lãnh đạo nổi tiếng của Việt Nam.
Nguyễn Du – Hồ Xuân Hương – Nguyễn Khuyến là ba nhà thơ lớn của nền văn học Việt Nam.
Cách dùng của dấu gạch ngang
Khi sử dụng dấu gạch ngang trong câu, chúng ta cần chú ý đến các quy tắc sau:
- Khi đặt giữa câu để chỉ ranh giới của thành phần chú thích trong câu, ta không cần khoảng trắng trước và sau dấu gạch ngang. Ví dụ:
- Cái đuôi dài-bộ phận khỏe nhất của con vật kinh khủng dùng để tấn công-đã bị trói xếp vào bên mạng sườn.
- Khi đặt đầu câu để đánh dấu những lời đối thoại, lời nói trực tiếp của nhân vật, ta cần khoảng trắng sau dấu gạch ngang. Ví dụ:
Cháu con ai? – Ông già hỏi tôi.
- Khi đặt ở đầu dòng để đánh dấu những thành phần liệt kê (các gạch đầu dòng), ta cần khoảng trắng sau dấu gạch ngang. Ví dụ:
Trẻ em có bổn phận sau đây:
-Yêu quý, kính trọng, hiếu thảo với ông bà, cha mẹ.
-Kính trọng thầy giáo, cô giáo.
Khi đặt giữa hai, ba, bốn tên riêng để chỉ một liên danh, ta không cần khoảng trắng trước và sau dấu gạch ngang. Ví dụ:
Việt Nam-Lào-Campuchia là ba nước anh em trong khu vực Đông Nam Á.
Phân Biệt Dấu Gạch Ngang Với Dấu Gạch Nối
| Dấu gạch ngang | Dấu gạch nối | |
| Điểm giống | Cùng được viết theo chiều ngang | |
| Điểm khác | Là dấu câu của tiếng Việt. | Không phải là dấu câu. |
| Được dùng để:– Đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích trong câu;– Đánh dấu lời nói trực tiếp của nhân vật hoặc để liệt kê;– Nối các từ nằm trong một liên danh. | Chỉ được dùng để nối các tiếng trong những từ mượn gồm nhiều tiếng. | |
| Dấu gạch ngang dài hơn dấu gạch nối | Dấu gạch nối ngắn hơn dấu gạch ngang | |
| Ví dụ: Tiếng rì rào bất tận của những khu rừng xanh bốn mùa, cùng tiếng sóng rì rào từ biển Đông và vịnh Thái Lan ngày đêm không ngớt vọng về trong hơi gió muối – thứ âm thanh đơn điệu triền miên ấy ru ngủ thính giác, càng làm mòn mỏi và làm đuối dần đi tác dụng phân biệt của thị giác con người trước cái quang cảnh chỉ lặng lẽ một màu xanh đơn điệu.(Đoàn Giỏi) | Ví dụ: Nhà thám hiểm Hao-ớt Lim-be trưởng đoàn thám hiểm Hội địa lí Hoàng gia Anh sau khi thăm động Phong Nha về đã phát biểu: Với kinh nghiệm của mười sáu năm thám hiểm hang động ở tổ chức nghiên cứu hang động mạnh nhất của Hoàng gia Anh, tôi khẳng định Phong Nha là hang động dài nhất và đẹp nhất thế giới. | |
Bài tập về dấu gạch ngang lớp 4
Để ôn tập và củng cố kiến thức về dấu gạch ngang lớp 4, các em có thể tham khảo và làm các bài tập sau:
Bài 1: Đặt dấu gạch ngang vào chỗ thích hợp trong các câu sau.
Cô giáo nói em hãy đọc bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng.
Cái bàn này làm bằng gỗ sồi rất chắc chắn.
Anh ấy là một nhà văn nổi tiếng đã viết nhiều tác phẩm hay như Đất rừng phương Nam, Những ngôi sao xa xôi, Chiếc lược ngà.
Em có biết bài hát Quê hương của Phạm Duy không?
Bạn nhỏ trong câu chuyện Những vết đinh rất thông minh và khéo léo.
Đáp án:
Cô giáo nói: – Em hãy đọc bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng.
Cái bàn này làm bằng gỗ sồi – rất chắc chắn.
Anh ấy là một nhà văn nổi tiếng đã viết nhiều tác phẩm hay như Đất rừng phương Nam, Những ngôi sao xa xôi, Chiếc lược ngà.
Em có biết bài hát Quê hương – của Phạm Duy – không?
Bạn nhỏ trong câu chuyện Những vết đinh – rất thông minh và khéo léo.
Bài 2: Viết lại các câu sau bằng cách sử dụng dấu gạch ngang để đánh dấu các ý được liệt kê.
Trong tuần này, em đã làm được nhiều việc hay như giúp mẹ quét nhà, lau chùi bàn ghế, rửa chén bát và tưới cây.
Để có một sức khỏe tốt, chúng ta cần tuân thủ những nguyên tắc sau: ăn uống đủ chất, sinh hoạt điều độ, vận động thường xuyên và nghỉ ngơi hợp lý.
Trong cuộc thi hát karaoke, các bạn đã thể hiện nhiều ca khúc hay và ý nghĩa như Bèo dạt mây trôi, Một con vịt, Em đi chơi thuyền.
Đáp án:
Trong tuần này, em đã làm được nhiều việc hay như:
– Giúp mẹ quét nhà, lau chùi bàn ghế.
-Rửa chén bát và tưới cây.
-Học bài và làm bài tập về dấu gạch ngang.
Để có một sức khỏe tốt, chúng ta cần tuân thủ những nguyên tắc sau:
-Ăn uống đủ chất, cân đối dinh dưỡng.
-Sinh hoạt điều độ, không thức khuya, dậy sớm.
-Vận động thường xuyên, chơi thể thao, tập thể dục.
-Nghỉ ngơi hợp lý, tránh căng thẳng, giữ tinh thần lạc quan.
Trong cuộc thi hát karaoke, các bạn đã thể hiện nhiều ca khúc hay và ý nghĩa như:
Bèo dạt mây trôi – một bài hát dân ca miền Bắc vui nhộn và sôi động.
Một con vịt – một bài hát thiếu nhi vui tươi và dễ thương.
Em đi chơi thuyền – một bài hát mang âm hưởng quê hương và tình yêu thiên nhiên.
Đây là những bài tập về dấu gạch ngang lớp 4 mà các em có thể làm để ôn tập và củng cố kiến thức. Hy vọng bài viết này sẽ giúp các em hiểu rõ hơn về công dụng và cách dùng của dấu gạch ngang trong tiếng Việt. Thuonghieuviet chúc các em học tốt!